导图社区 素书
《素书》仅有六章、一百三十二句、一千三百六十字,这样一本薄薄的书,却在中国谋略史上占据重要地位。书中语言高度精炼,字字珠玑,句句名言。
编辑于2022-08-03 17:34:56 内蒙古自治区五者一体
道
自然和人事发展变化的规律, 是宇宙运行和社会前进的准则
德
品德
品质修养的体现
仁
仁爱
善良天性的发扬和体现
义
道义
宜也。
礼
礼仪
规矩
规范
心一而已
《素书》第1课 学习思维导图 2022年7月25日 仅供参考!欢迎讨论!
周亚夫五位的层面
不能受委屈
不能谦和下来,恭敬上级
结果:空有才华郁郁而终
周公的五位的层面
素其位而行
得“时”而动
为君时威严,担当
为臣时谦卑,恭敬
《素书》
六章;132句;1360字;
素
朴素,简单
“素者,符先天之脉,合玄元之体。”
“在人则为心,在事则为机。”
“冥而无象,微而难窥。”
“秘密而不可测。”
原始章
原者,根
原始者,初始。
此章论述做人处世的基础和根本法则。
外
内
道、德、仁、义、礼五者,一体也。
离而用之则有五 合而浑之则为一
若肯一件件依着行 乃立身、成名之根本
道
道在哪里?
道之衣被万物,广矣,大矣。
一动息,一语默,一出处,一饮食;
大而八荒之表
小而芥之内
何适而非道也
道的特点
仁不足以名
故仁者见之谓之仁
智不足以尽
故智者见之谓之智
百姓不足以见
故日用而不知也。
道的分类
天理自然之道
天有昼夜
岁分四时
春和、夏热、秋凉、冬寒;
日月往来,生长万物
地利自然之道
容纳百川,不择净秽。
春生、夏长、秋盛、冬衰
万物荣枯各得所宜
人事自然之道
天地君臣之义
父子之亲
夫妇之别
朋友之信
上顺天时,下察地利,成就万物
《素书》第2课 学习思维导图 2022年7月26日 仅供参考!欢迎讨论!
道者,人之所蹈,使万物不知其所由。
所谓道,是人所走的道路。
但万事万物却不知道自己从哪里来,又到哪里去
德
德与欲的关系
有求之谓欲。
欲而不得,非德之至也。
求于规矩者,得方圆而已矣。
求于权衡者,得轻重而已矣。
求于德者,无所欲而不得。
德与得
君臣父子得之,以为君臣父子;
昆虫草木得之,以为昆虫草木。
大得以成大,小得以成小。
迩之一身,远之万物,无所欲而不得也。
三才之德
天之德
阴阳、寒暑运在四时;风雨顺序,润滋万物
风雨顺序,润滋万物
地之德
飞禽、走兽,各安其居;
山川万物,各遂其性
人之德
讲明圣人经书
通晓古今事理
安居养性,正心修身
忠于君主,孝于父母,诚信于朋友
德之运用
遇欺诈之人,以诚心感动之;
遇暴戾之人,以和气熏蒸之;
遇倾邪私曲之人,以名义气节激励之。
天下无不入我陶冶中矣。
《菜根谭》
职场之德
诺贝尔经济学奖得主诺思说过:“自由市场经济制度本身并不能保证效率,一个有效率的自由市场制度,除了需要有效的产权和法律制度相配合之外,还需要在诚实、正直、公正、正义等方面有良好道德的人去操作这个市场。”
德字本意
德之功用
对别人来说是使之得其所欲;
对自己来说,则体现为一种崇高伟大的道德品质。
《素书》第3课 拓展学习 思维导图 仅供参考!欢迎讨论! 2022年7月27日
德者,人之所得,使万物各得其所欲。
所谓德,即获得,依德而行,可使一己欲求得到满足,自然界万事万物也是如此
以道德为立身处世的根基,才能有求必应、心想事成
仁
仁的样子
仁之为体如天,天无不覆;
如海,海无不容;
如雨露,雨露无不润。
怎样做到仁
慈慧恻隐,所以用仁者也。
对人
恤孤念寡
周急济困
真诚自然
恭俭谦让
对事物
宽宏忠恕、
怜悯体恤、
忧伤慈悲、
遂物顺理。
仁的存心
具有仁慈乐施的恻隐之心
恤孤念寡,周急济困,是慈惠之心
人之苦楚,思与同忧;我之快乐,与人同乐,是恻隐之心。
常存利人利物的奉献之念
胸怀‘使天下人民、世间万物各遂其愿’的伟大志向。
仁的行持
己所不欲,勿施于人
若行恩惠,人自相亲。
责人之心责己,恕己之心恕人。
能行义让,必无所争也。
仁的效用
无一夫不获其所
无一物不获其生
若知慈惠、恻隐之道
必不肯妨误人之生理
各遂艺业、营生、成家、富国之道
仁之至
《书》中圣人的仁心
‘鸟、兽、鱼、鳖咸若。’
大禹施行德政,在位其间,连鸟兽鱼鳖也不受侵扰地愉快生存。
《诗》中的仁
‘敦彼行苇,牛羊勿践履。’
芦苇温柔相依地生长,牛羊不要去踩踏它们
《素书》第4课 拓展学习 思维导图 仅供参考!欢迎讨论! 2022年7月28日
仁者,人之所亲,有慈惠恻隐之心,以遂其生成。
人所以靈於萬物者,仁也。
仁,是指对事物和人类有亲切的感情与关怀,有慈悲恻隐之心,让万事万物都能够遂其所愿,有所成就。
义
何为义
义者宜也。《中庸》
理之所在,谓之义(宋·张商英)
天地万物都在自然规律和秩序中生生不息。
如何行义
顺理决断,所以行义。
理和义是统一的。只有按照真理去判断、处理事务,才会体现出仁义
对朝政来说,君主要真心诚意,臣子要忠贞廉洁,以此为宜,则国家必和谐。
对于家庭来说,父母应该慈爱,子孙应该孝顺,兄弟之间应该友爱,夫妇之间应该恩爱,如果这样,则家庭必和睦。
如何 立功立事
顺事物之理的为善,逆事物之理的为恶,赏罚随之。
要建立功绩,成就事业,也必须按“义”来实行。
有功好人重赏,多人见之,也学行好
有罪歹人刑罚惩治,多人看见,不敢为非
管理者 必须有“义”
量宽容众,志广安人
弃金玉如粪土,爱贤善如思亲
常行谦下恭敬之心
著名的管理大师德鲁克曾经说过这样一句话:“如果管理者缺乏正直的品格,那么,无论他是多么有知识、有才华、有成就,也会造成重大损失。他破坏了企业中最宝贵的资源——人,破坏组织的精神,破坏工作成就。”
《素书》第5课 拓展学习 思维导图 仅供参考!欢迎讨论! 2022年7月29日
义者,人之所宜,赏善罚恶,以立功立事。
所谓“义”,是指人们的行为规范——行事适宜,符合标准
义,是指人们应该遵从的行为规范,人们根据义的原则奖善惩恶,以建立功业。
礼
何为礼
礼,履也。
所谓“礼”就是做人处世的规矩和法则。
朝夕之所履践而不失其序者,皆礼也。
礼成人伦之序
成人伦之序
大抵事君、奉亲,必当进退;
承应内外,尊卑须要谦让。
恭敬侍奉之礼,昼夜勿怠。
没有规矩,不成方圆。
凡⼈朝夕之所践履
⾔⾏之所表
皆需动乎礼,应乎道。
表⾥如⼀,体⽤彬称。
如是⼈伦之⼈⽂,遂乃⽣成。
社会中的礼
所谓:上有好者,下必甚焉。
一个社会失去了礼的约束和规范,就会陷入秩序的混乱和精神的迷失。
一个国家,如果朝野上下——从国家的领导人到基层的人民群众,动静视听、进退举止,都能按照人伦道德规范去做,就可以从根本上杜绝放荡怪癖、邪恶腐败的不良现象。
所谓:君子之德风,小人之德草。
社会的混乱和腐败都是从上层开始的
如果在上者内心失去了“仁”,行为没有了“礼”,就自然带动了社会风气的败坏。
小到个人、家庭,大到企业、单位,甚至国家无不如此。
所以,规矩、法则、制度是社会繁荣的根本。
老子强调的是天道的本体, 黄石公强调的是天道的功用。 实际上,“体”、“用”二者,相辅相成,缺一不可。
老子曰: “夫失道而后德, 失德而后仁; 失仁而后义, 失义而后礼。”
失者,散也。道散而为德,德散而为仁;仁散而为义,义散而为礼。
五者未尝不相为用,而要其不散者,道妙而已。
老子言其体,故曰:“礼者,忠信之薄,而乱之首。”
黄石公言其用,故曰:“不可无一焉。”
夫欲为人之本,不可无一焉。
“道、德、仁、义、礼此五者是为人,合行好事; 若要正心、修身、齐家、治国,不可无一焉。”
老子说:由于道、德、仁、义依次丧失,人们才不得不退而求其次,用等级、法规的礼教来规范社会。其本意是指因地制宜地运用道体的不同功用而已。
2022年8月1日 《素书》第6课 拓展学习思维导图 参考(宋)张商英、(清)王氏注解 如有谬误请不吝指正!
礼者,人之所履,夙兴夜寐,以成人伦之序。
“礼”是规范全社会的道德行为准则。
礼是规定社会行为的法则,是规范仪式的总称。人人必须遵循礼的规范,兢兢业业,夙兴夜寐,按照君臣、父子、夫妻、兄弟等人伦关系行事。 凡是想要树立修身立业的根本,道、德、仁、义、礼这五种思想缺一不可。
2022年8月2日 《素书》第7课 拓展学习思维导图 参考(宋)张商英、(清)王氏注解 如有谬误请不吝指正!
贤人君子
原⽂之“贤⼈君⼦”,乃⾔道德有成之⼈。
善于等待机会、把握机会、抓住机会。
机会来了,他们就乘势而起,青云直上。
机会不到,或者机会丧失了,就或者忍耐,或者知难而退。
明于盛衰之道, 通乎成败之数;
君行仁道,信用忠良,其国昌盛,尽心而行;
君若无道,不听良言,其国衰败,可以退隐闲居。
若贪爱名禄,不知进退,必遭祸于身也。
审乎治乱之势, 达乎去就之理。
能审理、乱之势,行藏必以其道
若达去、就之理,进退必有其时。
参详国家盛衰模样,
君若圣明,肯听良言,虽无贤辅,其国可治;
君不圣明,不纳良言,远贤能,其国难理。
见可治,则就其国,竭立而行;
若难理,则退其位,隐身闲居。
盛衰有道,成败有数;治乱有势,去就有理。
有见识贤人,要省理乱道,去就动静。