导图社区 足厥阴肝经
足厥阴肝经的循行、病候、主治概要、歌诀及命名由来、定位、主治与操作一十四穴足厥阴,大敦行间太冲侵,中封蠡沟中都近。膝关曲泉阴包临五里阴廉急脉穴,章门常对期门深。
编辑于2022-04-20 23:16:54足厥阴肝经
大敦 井穴
命名
大,丰富之意。敦,敦厚,土丘。指穴在形如丰厚的土丘处,能平土气之敦阜。
定位
在足趾本节外侧,距趾甲 角 0.1 寸(指寸)。
主治
①疝气,少腹痛;②遗尿,癃闭,五淋,尿血;③月经不调,崩漏,缩阴,阴中痛,阴挺;④癫痫,善寐。
操作
斜刺 0.1~0.2 寸;或用三棱针点刺出 血;
行间 荥穴
命名
行,行走。间,间隙,孔窍。人之步趋谓之行,穴当跖趾关节之间隙中。
定位
在足背侧,当第一、二趾 间,趾蹼缘的后方赤白肉际处。
主治
①中风,癫痫;②头痛,目眩,目赤肿痛,青盲,口歪;③月经不调,痛经,闭经,崩漏,带下,阴中痛,疝气;④遗尿,癃闭,五淋;⑤胸胁满痛;⑥下肢内侧痛,足跗肿痛。
操作
直刺 0.5~0.8 寸;
太冲 输穴 原穴
命名
太,至也,极也,高大与尊贵之意。冲,冲要,又通沖,沖和与沖虚之意。太冲,脉名。地居冲要,脉气盛大,且有宁静聪明之象。象阴血之充盈盛大。象穴居足部之冲要。穴在足背,与冲阳紧邻。冲阳因太冲而得名,太冲亦较冲阳为尊贵。
定位
在足背侧,当第一跖骨间 隙的后方凹陷处。
主治
①中风,癫狂痫,小儿惊风:②头痛,眩晕,耳鸣,目赤肿痛,口歪,咽痛;③月经不调,痛经,经闭,崩漏,带下;④胁痛,腹胀,呕逆,黄疸;⑤癃闭,遗尿:⑥下肢痿痹,足跗肿痛。
操作
直刺 0.5~1 寸;
中封 经穴
命名
中,指精神,指人身元气之根本,又指心神情志。封,藏聚,是疆界与富有之意。意其为精神之藏聚,与情志活动有关。中封者乃肝经之气所聚之处,神与魂之封地也。
定位
在足背侧,当足内踝前, 商丘与解溪连线之间,胫骨前肌腱的内侧凹陷处。
主治
①疝气,遗精,小便不利;②腰痛,少腹痛,内踝肿痛。
操作
直刺 0.5~0.8 寸;
蠡沟 络穴
命名
蠡,瓢也,又贝壳名。沟,狭长之低洼处。谓穴在形如瓢缘处之沟中也。小腿后方肌肉丰满,其形如瓢,穴在其下际沟中,固形似而得名。
定位
在小腿内侧,当足内踝尖 上 5 寸,胫骨内侧面的中央。
主治
①月经不调,赤白带下,阴挺,阴痒;②小便不利,疝气,睾丸肿痛。③足径疼痛
操作
平刺 0.5~0.8 寸;
中都 郄穴
命名
中,指精神,指人身元气之根本,又指心神情志,又指中间。都,都会,储积,又是池的意思,又为统帅之意。中都,古官府名,地名。意为穴当小腿之中,为肝经脉气之都会与统帅肝经脉气之郄穴。
定位
在小腿外侧,当足踝尖上7 寸,胫骨内侧面的中央。
主治
①疝气,小腹痛;②崩漏,恶露不尽。③泄泻,下肢痿痹
操作
平刺 0.5~0.8 寸;
膝关
命名
膝,膝部。关,机关,关节。泛指为膝部之机关。
定位
在小腿内侧,当胫 骨内上髁的后下方,阴陵泉后 1 寸,腓肠肌内侧 头的上部。
主治
膝髌肿痛,下肢痿痹。
操作
直刺 0.8~1 寸;
期门
命名
期,指期待,周期。门,出入通达之处。期门,汉代负责守卫的武官名。用以作为肝为将军之官的比譬,也指为气血运动周期的出入门户。经气的运行古说是三百六十五穴,至此已满一周矣
定位
在胸部,当乳头下下,第六肋间 隙,前正中线旁开 4 寸。
主治
①胸胁胀痛,乳痈;②呕吐,吞酸,呃逆,腹胀,腹泻;③奔豚,郁病;④伤寒热入血室。
操作
斜刺 0.5~0.8 寸,不可深刺,以免伤及内脏;
章门 脾之募穴 八会穴之脏会
命名
章,文采貌;山丘上平者亦曰章;又是障的意思。门,为守护与禁要之处。指季肋形如平顶之丘,穴在其下方,为章身之衣与屏障内脏的门户
定位
在侧腹部,当第十一肋游离端的 下方。
主治
①腹痛,腹胀,肠鸣,腹泻,呕吐;②胁痛,黄疸,痞块,小儿疳疾。
操作
直刺0.8~1寸;
急脉
命名
急,指拘急,急促。脉,指筋脉,动脉。穴在腹股沟动脉搏动应手处,能舒前阴及下腹筋脉拘急诸病
定位
在耻骨结节的外侧,当气冲外下 方腹股沟股动脉搏动处,前正中线旁开 2.5 寸。
主治
疝气,小腹痛,阴挺,外阴肿痛。
操作
避开动脉,直刺 0.5~1 寸;
阴廉
命名
阴,指前阴部。廉,以在胻骨外侧,故名为廉。穴当前阴部耻骨下方的边缘有棱处
定位
在大腿内侧,当气冲直下 2 寸, 在腿根部,耻骨结节的下方,长收肌的外缘。
主治
月经不调,带下,小腹痛。
操作
直刺 0.8~1 .5寸;
足五里
命名
足,指下肢。五里,指五脏之里。意为此乃下肢与五脏在里诸病有关的孔穴。与手五里及手足三里互相应对。
定位
在大腿内侧,当气冲直下 3 寸, 大腿根部,耻骨结节的下方,长收肌的外缘。
主治
①少腹痛,小便不通,阴挺,睾丸肿痛;②瘰疬。
操作
直刺 0.8~1 .5寸;
阴包
命名
阴,指足三阴经及下腹部。包,包罗,联系;又通胞。与足三阴经及下腹诸部俱有包罗联系之意。对前阴、下腹以及妇女胞官诸病,均有包罗在内的治疗作用。
定位
在大腿内侧,当股骨内上 髁上四寸,股内肌与缝匠肌之间。
主治
①月经不调,小便不利,遗尿;②腰骶痛引少腹。
操作
直刺 0.8~1 .5寸;
曲泉 合穴
命名
曲,弯曲。泉,水从窟穴而出。穴居膝关节屈曲之凹陷处,言经气深邃如泉也。
定位
在膝内侧,屈膝, 当膝关节内侧面横纹内侧端,股骨内侧髁的后缘, 半腱肌、半膜肌止端的前缘凹陷处。
主治
①月经不调,痛经,带下,阴挺,阴痒,产后腹痛;②遗精,阳痿,疝气,小便不利;③膝髌肿痛,下肢痿痹。
操作
直刺 1~1.5 寸;
主治概要: 1肝胆病。 黄疸,胸胁胀痛,呕逆及肝风内动所致的中风、头痛、眩晕、惊风等 2.妇科病、 前阴病。月经不调、痛经、崩漏、带下、遗尿、小便不利等 3.经循行部位的其他病证。 下肢痹痛、麻木,不遂等
歌诀: 一十四穴足厥阴,大敦行间太冲侵,中封蠡沟中都近。膝关曲泉阴包临 五里阴廉急脉穴,章门常对期门深。 十二肝经足厥阴,前内侧线穴细分。大敦腾趾三分处,行间大次趾缝寻 太冲本节后寸半,踝前一寸中封停,踝上五寸鑫沟是,中都踝上七寸循 膝关犊鼻下二寸,曲泉曲膝尽横纹,阴包膝上方四寸,五里股里内动脉 阴廉恰在鼠蹊下,急脉阴旁二五真,十一胁端章门是,乳下二肋寻期门
主要病候: 腰痛,胸满,呃逆,遗尿,小便不利,疝气,少 腹肿等。
病候: 是动则病:腰痛不可以俯仰, 丈夫疒贵疝,妇人少腹肿,甚则嗌干,面尘脱色。 是主肝所生病者,胸满,呕逆,飧泄,狐疝,遗 溺、闭癃。
循行: 肝足厥阴之脉:起于 大指丛毛之际,上循足跗上廉,去内踝一寸,上 踝八寸,交出太阴之后,上腘内廉,循股阴,入毛中,环阴器,抵小腹,挟胃,属肝,络胆,上 贯膈,布胁肋,循喉咙之后,上入颃颡,连目系, 上出额,与督脉会于巅。 其支者:从目系下颊里,环唇内。 其支者:复从肝别,贯膈,上注肺。